Czy Trybunał Konstytucyjny zakwestionuje wydłużenie wieku emerytalnego?

Wejście w życie ustawy z dnia z 11 maja 2012 r. zmieniającej ustawę o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 r., poz. 637), do dziś budzi wątpliwości i kontrowersje. Świadczyć może o tym fakt, iż do Trybunału Konstytucyjnego wpłynęły wnioski złożone przez związek ′′Solidarności′′, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych oraz posłów dotyczące zbadania zgodności z Konstytucją przepisów, które wprowadziły obowiązek pracy do ukończenia 67 roku życia, a przede wszystkim zweryfikowania tego, czy obowiązek pracy do 67 roku życia powinien obejmować także osoby, których nie objęła reforma z 1999 r.

Do zbadania zgodności z Konstytucją zakwalifikowano między innymi:

a) art. 1 ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r.poz. 637) z art. 2 Konstytucji RP z dnia 1997 r.

b) art. 24 ust. 1, 1a, 1b i art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 t.j. ze zm.) w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. poz. 637) z art. 2 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.

c) art. 26b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 t.j. ze zm.) w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. poz. 637) z art. 2, art. 32, art. 33 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.

Związek Solidarności podnosi, że niezgodne z Konstytucją jest wyrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn oraz zróżnicowanie warunków nabycia prawa do tzw. emerytur częściowych w zależności od płci. Solidarność podnosi także fakt nieprzestrzegania przez Polskę konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej minimalnych norm zabezpieczenia społecznego. Konwencja ta wskazuje, że wiek uprawniający do emerytury nie powinien przekraczać 65 lat. Konwencja zezwala na ustalenie wyższego wieku, ale uzależnia to od zdolności do pracy osób starszych w danym kraju. W ocenie Związku Solidarności ten warunek w Polsce nie został spełniony.

Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych podnosi, że „wprowadzenie emerytur częściowych jest niesprawiedliwe społecznie, a odebranie prawa do połowy należnego świadczenia jest wprost sprzeczne z gwarancjami wynikającymi z zasady demokratycznego państwa prawnego".

Skarżący podnoszą, że podniesienie wieku uprawniającego do emerytury jest niekorzystne dla osób, które w najbliższym czasie osiągną wiek – 60 lat kobiety, lub 65 lat mężczyźni. Ta grupa ubezpieczonych została gorzej potraktowana niż w 1999 r., kiedy wdrażano reformę emerytalną. Zdaniem tej grupy naruszono tu zasadę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Zwraca się tu również uwagę na sytuację kobiet, które ze względu na inną sytuację społeczną i uwarunkowania biologiczne powinny przechodzić na emeryturę wcześniej aniżeli mężczyźni.

Poza tym zwraca się uwagę na to, że osoby, które rozpoczęły pracę przed wejściem w życie nowej ustawy mają prawo oczekiwać, iż ich wiek emerytalny nie zostanie wydłużony. Tymczasem prawo do emerytury straciły także osoby, które nabyły je 1 stycznia 2013 roku.